Με ανεπαρκή σωματική δραστηριότητα και υπερβολική καθιστική συμπεριφορά σχετίζεται η δυσκοιλιότητα στους εφήβους και μάλιστα η σχέση είναι αναλογική. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ενοχλητική αυτή κατάσταση που επηρεάζει μεγάλο μέρος του πληθυσμού, ενήλικου και ανήλικου, και οδηγεί σε αιμορροϊδοπάθεια και άλλες νόσους του πρωκτού, θα μπορούσε να προληφθεί με την προώθηση της σωματικής δραστηριότητας.

Όπως μας εξηγεί ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος Πρόεδρος της Επιστημονικής Εταιρείας Ορθοπρωκτικής Χειρουργικής (www.axiarchos.gr), η δυσκοιλιότητα επηρεάζει όλες τις ηλικίες, με ποσοστό επικράτησης 0,7% -29,6% στα παιδιά και εφήβους. Τα τελευταία χρόνια το ποσοστό αυτό βρίσκεται σε άνοδο, εξαιτίας της επιδημίας της παιδικής παχυσαρκίας. Η εμφάνιση αιμορροΐδων, που αποτελεί άμεσο επακόλουθο της δυσκοιλιότητας, επηρεάζει κυρίως τα αγόρια κατά τη δεύτερη δεκαετία της ζωής τους. Ωστόσο, τα παιδιά οικογενειών με ιστορικό είναι πιο επιρρεπή στην αιμορροϊδοπάθεια.

Οι προσδιορισμένοι παράγοντες κινδύνου της δυσκοιλιότητας είναι επίσης το γυναικείο φύλο, η μεγαλύτερη ηλικία, η κακή κοινωνικοοικονομική κατάσταση, η ανεπαρκής κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, τα ψυχολογικά προβλήματα και η ανεπαρκής σωματική δραστηριότητα. Αυτή διακρίνεται σε άσκηση μέσω γυμναστικής σε δομημένες και προγραμματισμένες δραστηριότητες μέτριας έως έντονης στάθμης, όπως το τρέξιμο, το γρήγορο περπάτημα και το αερόμπικ στο νερό, και σε άσκηση χωρίς γυμναστική. Όπως έχει καταδειχθεί για τους ενήλικες, η πρώτη μορφή συνδέεται αρνητικά με τη δυσκοιλιότητα. Συγκεκριμένα η καθημερινή μέτρια άσκηση συνδέεται με μείωση κατά 44% του κινδύνου δυσκοιλιότητας στις γυναίκες. Ακόμα και στους ηλικιωμένους ασθενείς με δυσκοιλιότητα συστήνεται τακτική άσκηση. Η άσκηση χωρίς γυμναστική συνήθως αναφέρεται σε ήπια μη δομημένη δραστηριότητα, όπως περπάτημα προς το σχολείο / εργασία, η οποία δεν απαιτεί υψηλή ενέργεια για την εκτέλεσή της. Αυτή η μορφή σωματικής δραστηριότητας αποτελεί σημαντική συνιστώσα της ενεργειακής δαπάνης, λόγω της μεγαλύτερης διάρκειάς της από την γυμναστική.

Αρκετές μελέτες έδειξαν ότι το περπάτημα συνδέεται θετικά με την κίνηση του εντέρου. Μια μελέτη ανέφερε ότι στην προετοιμασία για κολονοσκόπηση οι ασθενείς που περπατούσαν είχαν καλύτερο καθαρισμό του παχέος εντέρου από αυτούς που κάθονταν. Ομοίως, μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι όταν οι ηλικιωμένοι περπατούν λιγότερο από 0,5 χλμ. την ημέρα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο δυσκοιλιότητας.

Παρότι οι μελέτες που ασχολούνται με την επίδραση της άσκησης στη δυσκοιλιότητα στα παιδιά και τους εφήβους είναι λιγότερες συγκριτικά με αυτές για τους ενήλικες, η πλειονότητά τους δείχνει ότι υπάρχει η ίδια αρνητική συσχέτιση, όπως και στους ενήλικες.

Μια μελέτη σε εφήβους που πραγματοποιήθηκε στο Χονγκ Κονγκ, προσπάθησε να ρίξει περισσότερο φως στη σχέση. Οι ερευνητές όρισαν τη δυσκοιλιότητα ως συχνότητα εκκένωσης λιγότερο από μία φορά κάθε δύο ημέρες. Η άσκηση (μέτρια έως έντονα επίπεδα) και η σωματική δραστηριότητα χωρίς γυμναστική θεωρήθηκαν ανεπαρκείς όταν διαρκούσαν λιγότερο από 1 ώρα ημερησίως και οι καθιστικές συμπεριφορές υπερβολικές όταν ήταν πάνω από 4 ώρες την ημέρα.

Σύμφωνα με τα ευρήματα, δυσκοιλιότητα εντοπίστηκε στο 15,6% των εφήβων συνολικά, στο 14,0% εκείνων με επαρκή άσκηση και στο 19,6% σε άτομα χωρίς. Η δυσκοιλιότητα σχετίστηκε με ανεπαρκή άσκηση μέσω γυμναστικής, ανεπαρκή άσκηση χωρίς γυμναστική και υπερβολική καθιστική συμπεριφορά. Μάλιστα, η ανεπαρκής φυσική δραστηριότητα και οι υπερβολικές καθιστικές συμπεριφορές συνδέθηκαν θετικά με τη δυσκοιλιότητα με σχέση δόσης-απόκρισης.

Δυστυχώς, όμως, η δυσκοιλιότητα επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου. «Μεταξύ άλλων, είναι η κύρια αιτία αιμορροϊδοπάθειας και δημιουργίας πρωκτικών ραγάδων. Η χρόνια δυσκοιλιότητα μπορεί να οφείλεται σε ανθυγιεινή διατροφή όπως η έλλειψη πρόσληψης διαιτητικών ινών από φρούτα και λαχανικά, στην καθιστική ζωή και στην προχωρημένη ηλικία. Αυτοί οι παράγοντες είτε εμποδίζουν την κυκλοφορία του αίματος γύρω από την περιοχή του πρωκτού είτε εξασθενούν τους περιβάλλοντες ιστούς, με αποτέλεσμα την αιμορραγία των αγγείων και τη διόγκωση και την προεξοχή του αγγειακού ιστού. Άλλες είναι ασυμπτωματικές και άλλες δημιουργούν διάφορα και σοβαρά προβλήματα, οπότε χρήζουν θεραπείας. Όταν βρίσκονται σε αρχικό στάδιο, αντιμετωπίζονται συντηρητικά, με αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής. Η ύφεση των συμπτωμάτων που προκαλούν έγκειται συχνά και στη χορήγηση φαρμάκων και τοπικών αλοιφών. Αυτά τα μέτρα, όμως, δεν εξασφαλίζουν την πλήρη ίαση, η οποία επέρχεται μόνο χειρουργικά. Με τις νέες μεθόδους, όπως οι υπέρηχοι Trilogy, τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά, και ο ασθενής είναι σε θέση να απολαύσει ξανά τη χαμένη ποιότητα ζωής του. Το ίδιο ισχύει και για την αντιμετώπιση των πρωκτικών ραγάδων με χρήση Laser ή R-F, στην οποία καταφεύγουμε όταν αυτές δεν επουλώνονται μόνες τους σε εύλογο χρονικό διάστημα», διευκρινίζει ο Δρ. Ξιάρχος.

«Για την αποφυγή λοιπόν της ανάγκης λήψης πιο δραστικών μέτρων για την αντιμετώπιση των δύο αυτών παθήσεων οι γονείς μπορεί να βοηθήσουν τους εφήβους να εντοπίσουν τη δυσκοιλιότητα και να τους συμβουλεύσουν για τις αναγκαίες αλλαγές», συμβουλεύει και καταλήγει «Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν ότι στα παιδιά και τους εφήβους συστήνεται να έχουν τουλάχιστον 60 λεπτά μέτριας έως έντονης σωματικής δραστηριότητας καθημερινά. Η φυσική δραστηριότητα μικρότερη από αυτή τη σύσταση θεωρείται ανεπαρκής. Η παρακολούθηση τηλεόρασης είναι μια συνηθισμένη καθιστική συμπεριφορά που τους απασχολεί κατά μέσο όρο 2,5-3 ώρες ανά ημέρα. Η χρήση του υπολογιστή είναι επίσης διαδεδομένη, με την αυξανόμενη δημοτικότητα της πρόσβασης στο Διαδίκτυο, που ξεπερνά τις 1,5-2 ώρες. Η διάρκεια αυτών των δραστηριοτήτων είναι υπερβολική και κλέβει χρόνο από άλλες που θα μπορούσαν να ωφελήσουν τους εφήβους, αυξάνοντας τη σωματική τους άσκηση. Η περίοδος μάλιστα του καλοκαιριού, που οι υποχρεώσεις τους είναι λιγότερες, είναι μια καλή ευκαιρία να αλλάξουν συνήθειες, αφού έχουν περισσότερο ελεύτερο χρόνο για κολύμπι, ποδηλασία, βόλτες, κλπ».