Τα σκασμένα χείλη είναι ένα πολύ συνηθισμένο πρόβλημα. Εμφανίζονται συνήθως τους πιο ψυχρούς μήνες του χρόνου, είναι σίγουρα ενοχλητικά και μπορεί να είναι επώδυνα ή ακόμα και να ματώνουν.

Γιατί όμως σκάνε τα χείλη μας συχνότερα τον χειμώνα; «Το δέρμα των χειλιών είναι διαφορετικό απ' ό,τι εκείνο στο υπόλοιπο πρόσωπο», απαντά ο Δρ. Μάρκος Μιχελάκης, Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος (Αισθητική Δερματολογία-Δερματοχειρουργική). «Αν και οι υποκείμενες δομές είναι παρόμοιες, το δέρμα των χειλιών είναι πολύ πιο λεπτό και ευαίσθητο (ημιβλεννογόνος) απ' ό,τι στα άλλα τμήματα του προσώπου και του σώματος. Δεν διαθέτει επίσης σμηγματογόνους αδένες, οπότε δεν παράγει λίπος (σμήγμα) ώστε να ενυδατωθούν τα χείλη εκ των έσω. Επειδή λοιπόν τα χείλη είναι μονίμως εκτεθειμένα στα στοιχεία της φύσης, τον χειμώνα που κάνει κρύο και η υγρασία στην ατμόσφαιρα είναι μειωμένη, καθίστανται πιο επιρρεπή στην ξηρότητα, τα σκασίματα και την απολέπιση».

Βέβαια, τα σκασμένα χείλη μπορεί να είναι απόρροια και ορισμένων προβλημάτων υγείας. Μερικές φορές, π.χ., οφείλονται σε αλλεργική αντίδραση σε προϊόντα περιποίησης, όπως τα κραγιόν ή σε κάποιες οδοντόπαστες. Άλλοτε η αιτία τους είναι η γωνιακή χειλίτιδα (ή στοματίτιδα), μία διαταραχή που χαρακτηρίζεται από κοκκίνισμα, απολέπιση (ξεφλούδισμα) ή «σκισίματα» (σχισμές) στις γωνίες του στόματος. Η γωνιακή χειλίτιδα αρχίζει από διατροφικές ανεπάρκειες (κυρίως βιταμίνης Β2, σιδήρου και ψευδαργύρου) που σχετίζονται με την κακή διατροφή ή/και με παθολογικές καταστάσεις όπως η κοιλιοκάκη.

Το σκάσιμο των χειλιών ευνοεί επίσης η χρήση προϊόντων για τα χείλη με αποξηραντικά συστατικά, η παρατεταμένη έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου, καθώς και ορισμένα φάρμακα που προκαλούν αφυδάτωση ή ξηροδερμία (π.χ. ορισμένα αντισταμινικά, διουρητικά, τοπικά φάρμακα για την ακμή κ.λπ.).

Αν και μοιάζει αναπόφευκτο να σκάνε τα χείλη όταν κάνει κρύο, υπάρχουν πολλά που μπορείτε να κάνετε για να τα θεραπεύσετε και να τα διατηρήσετε απαλά και υγιή. Ο κ. Μιχελάκης και η Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας (American Academy of Dermatology) έχουν μερικές χρήσιμες συμβουλές:

1. Να χρησιμοποιείται στα χείλη σας προϊόντα χωρίς ερεθιστικά συστατικά. Αν οποιοδήποτε προϊόν που βάζετε στα χείλη σας (κραγιόν, λιπ γκλος, lip balm κ.λπ.) προκαλεί αίσθημα καύσου (κάψιμο), «βελονιές» ή τσούξιμο, πρέπει να διακόψετε τη χρήση του.

Τα συμπτώματα αυτά είναι ενδείξεις ότι προκαλεί ερεθισμό στα χείλη σας και όχι ότι τους κάνει καλό, όπως λανθασμένα πιστεύουν πολλοί καταναλωτές.

2. Να χρησιμοποιείτε τα κατάλληλα συστατικά, όταν τα χείλη σας είναι σκασμένα. Για να βοηθήσετε τα σκασμένα χείλη να επουλωθούν να αποφεύγετε τα προϊόντα με καμφορά, γεύσεις (κανέλα, εσπεριδοειδή, μέντα, δυόσμο κ.λπ.), αρώματα, λανολίνη, μενθόλη, οκτανικό οξύ ή οξυβενζόνη (octinoxate, oxybenzone), φαινόλη, γαλλικό προπυλεστέρα (propyl gallate) ή/και σαλικυλικό οξύ.

Αντιθέτως, μπορείτε να χρησιμοποιείτε προϊόντα που περιέχουν ένα ή περισσότερα από τα εξής συστατικά: καστορέλαιο, κεραμίδια, διμεθικόνη (dimethicone), βαζελίνη, βούτυρο Shea, ηλιοπροστατευτικά συστατικά (π.χ. οξείδιο του τιτανίου ή του ψευδαργύρου) κ.ά.

Καλό είναι επίσης να επιλέγετε υποαλλεργικά προϊόντα, χωρίς αρώματα. Ωστόσο αν νιώσετε τσούξιμο ή πόνο στα σκασμένα χείλη με οποιοδήποτε προϊόν, μην το ξαναχρησιμοποιήσετε.

3. Να βάζετε συχνά υδατική χειλιών ή lip balm. Η χρήση τους πρέπει να είναι καθημερινή και αρκετές φορές την ημέρα. Μην παραλείπετε επίσης να αλείφετε με την υδατική τα χείλη σας πριν από τον βραδινό ύπνο. Η υδατική ή το lip balm που θα χρησιμοποιήσετε δεν πρέπει να προκαλεί ερεθισμό στα χείλη σας.

Αν τα χείλη σας είναι σκασμένα, χρειάζεστε μια πλούσια αλοιφή, όπως η λευκή βαζελίνη. Οι αλοιφές παγιδεύουν περισσότερη υγρασία στο εσωτερικό των χειλιών απ' ότι οι κρέμες ή τα έλαια.

4. Να βάζετε lip balm με αντηλιακό πριν βγείτε από το σπίτι. Τα χείλη σας χρειάζονται όλο τον χρόνο προστασία από τον ήλιο. Η υπεριώδης ακτινοβολία του καίει πιο εύκολα τα ξερά, σκασμένα χείλη, προκαλώντας τους πληγές.

Να χρησιμοποιείτε στα σκασμένα χείλη σας lip balm με δείκτη προστασίας (SPF) τουλάχιστον 30 και τουλάχιστον ένα ηλιοπροστατευτικό συστατικό (οξείδιο του τιτανίου ή οξείδιο του ψευδαργύρου). Όσο μένετε εκτός σπιτιού, να επαναλαμβάνετε την επάλειψη κάθε 2 ώρες, βάζοντας άφθονο lip balm.

5. Να πίνετε άφθονο νερό. Τα σκασμένα χείλη είναι ξερά και η αφυδάτωση είναι κύρια αιτία τους. Όταν ο οργανισμός είναι αφυδατωμένος, έλκει νερό από τα ήσσονος σημασίας όργανα (όπως το δέρμα) για να εξασφαλίσει επαρκή ενυδάτωση των ζωτικών οργάνων.

Επειδή, λοιπόν, μπορεί να αφυδατωθείτε χωρίς να το αντιληφθείτε, φροντίστε να καταναλώνετε άφθονο νερό και τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε νερό (φρούτα, λαχανικά, σούπες, γιαούρτια κ.λπ.)

6. Μην γλείφετε τα χείλη σας. Όταν νιώθουμε τα χείλη μας ξερά, η ενστικτώδης κίνηση είναι να τα γλείφουμε για να ενυδατωθούν. Αν κι αυτό προσωρινά ανακουφίζει, ύστερα επιδεινώνει την ξηρότητά τους, διότι καθώς εξατμίζεται το σάλιο, απομακρύνει και υγρασία από τα χείλη. Αντί λοιπόν να γλείφετε τα χείλη σας, φροντίστε να έχετε διαρκώς μαζί σας ένα lip balm και να το χρησιμοποιείτε συχνά.

Απαραίτητο είναι ακόμα να μην δαγκώνετε τα σκασμένα χείλη σας, ούτε να τραβάτε τους ξερούς ιστούς από πάνω τους, διότι οι πρακτικές αυτές εμποδίζουν την επούλωσή τους.

7. Μην βάζετε μεταλλικά αντικείμενα στο στόμα σας. Είναι πολύ κακή συνήθεια να κρατάτε με τα χείλη σας βελόνες, συνδετήρες, κοσμήματα ή οποιοδήποτε άλλο μεταλλικό αντικείμενο, έως ότου τελειώσετε κάποια δουλειά που κάνετε. Τα μέταλλα μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό στα ήδη ευαίσθητα χείλη σας.

8. Βάλτε έναν υγραντήρα στο σπίτι. Εάν έχετε στο σπίτι σας κεντρική θέρμανση που ξηραίνει την ατμόσφαιρα, μπορεί να χρειασθείτε έναν υγραντήρα. Αν αναπνέετε από το στόμα όταν κοιμάστε, ο υγραντήρας ίσως είναι πιο απαραίτητος στο υπνοδωμάτιό σας το βράδυ.

9. Μην καπνίζετε. Ο καπνός των τσιγάρων μπορεί να ερεθίσει το δέρμα γύρω από τα χείλη, ενώ ευνοεί την ξηρότητα και το σκάσιμό τους. Πολλοί άνθρωποι παρατηρούν ότι τα σκασμένα χείλη τους βελτιώνονται σύντομα μετά τη διακοπή του καπνίσματος, καθώς το δέρμα αρχίζει να επουλώνεται.

«Με τα προαναφερθέντα μέτρα τα σκασμένα χείλη λογικά θα έχουν βελτιωθεί σημαντικά μέσα σε 2-3 εβδομάδες», τονίζει ο κ. Μιχελάκης. «Αν δεν συμβεί αυτό, τότε πρέπει να τα αξιολογήσει ένας δερματολόγος ιατρός, διότι η πιθανή αιτία μπορεί να μην είναι ο κρύος αέρας του χειμώνα, αλλά κάποιο ιατρικό πρόβλημα».