Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής σήμερα 16 Οκτωβρίου και όλοι γνωρίζουμε τη δύναμη της διατροφής για την υγεία μας, πνευματική, ψυχική και σωματική.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής, ανακοινώνονται τα αποτελέσματα της πανελλαδικής επιδημιολογικής έρευνας που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Διατροφολογική Εταιρεία, στo πλαίσιο της Μελέτης “Healthy for Life” για τη διατροφή και τη φυσική άσκηση. Αντικείμενο αποτέλεσαν οι διατροφικές συνήθειες και τα ευρύτερα χαρακτηριστικά των ασθενών με αυτοάνοσα νοσήματα. Η συγκεκριμένη μελέτη διενεργήθηκε από ερευνητική ομάδα της Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας με επικεφαλής τον κλινικό διατροφολόγο Δρ. Δημήτρη Γρηγοράκη.

Οι διαστάσεις των αυτοάνοσων

Υπάρχουν πολλά και διαφορετικά αυτοάνοσα νοσήματα, καθένα από τα οποία μπορεί να προσβάλλει τον οργανισμό με ποικίλους τρόπους. Σύμφωνα με τον AARDA (American Autoimmune Related Diseases Association), σήμερα υπάρχουν περισσότερες από 100 γνωστές χρόνιες μη αναστρέψιμες παθήσεις που εμφανίζουν ως κοινό σημείο αναφοράς (προσβολής) το ανοσοποιητικό σύστημα (AARDA 2019). Την ίδια ώρα, οι ερευνητές υποπτεύονται ότι τουλάχιστον επιπλέον σαράντα άλλες παθήσεις έχουν αυτοάνοση υποδομή (AARDA 2019). Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Υγείας (ΝΙΗ 2005) κάνει λόγο για μια οικογένεια χρόνιων ανίατων ασθενειών, οι οποίες αναπτύσσονται όταν διαταραχές στο ανοσοποιητικό οδηγούν τον οργανισμό στο να επιτεθεί στα δικά του όργανα, ιστούς και κύτταρα. Για παράδειγμα, η αυτοάνοση αντίδραση στρέφεται εναντίον του νευρικού ιστού στη σκλήρυνση κατά πλάκας και εναντίον του εντέρου στη νόσο του Crohn. Σε άλλα αυτοάνοσα νοσήματα, όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, οι ιστοί και τα όργανα που προσβάλλονται είναι δυνατόν να διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή, όλοι όμως πάσχουν από την ίδια νόσο. Ανάλογα με το όργανο που πλήττεται, διαφοροποιείται και η ονοματολογία των αυτοάνοσων νοσημάτων

Τα αυτοάνοσα νοσήματα βρίσκονται σε πλήρη έξαρση τα τελευταία χρόνια τόσο παγκοσμίως όσο και στην Ελλάδα. Ως ομάδα νοσημάτων, προσβάλλουν εκατομμύρια ανθρώπων. Στις Η.Π.Α. είναι η τρίτη κύρια αιτία χρόνιων ασθενειών, μετά τον καρκίνο και τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των Η.Π.Α. (NHI), το 2005 επηρέαζαν περίπου το 8% του πληθυσμού ή 23.500.000 άτομα (ΝΙΗ 2005).

Σήμερα ο AARDA υπολογίζει ότι πενήντα εκατομμύρια Αμερικανοί (αύξηση 100% σε 14 χρόνια), δηλαδή ένας στους πέντε, πάσχουν από κάποιο αυτοάνοσο νόσημα (AARDA 2019). Οι αριθμοί φαίνεται να είναι αντίστοιχοι για τον ευρωπαϊκό, αλλά και για τον ελληνικό πληθυσμό και αυξάνονται δραματικά τα τελευταία δέκα χρόνια. Για την Ελλάδα δεν υπάρχουν ολοκληρωμένα δεδομένα. Πιθανολογείται ότι ο επιπολασμός των αυτοάνοσων νοσημάτων στη χώρα μας είναι υψηλός και ο αριθμός των ατόμων που πάσχουν από κάποιο αδιάγνωστο αυτοάνοσο νόσημα είναι κατά πολύ μεγαλύτερος. Για παράδειγμα, ο επιπολασμός της σκλήρυνσης κατά πλάκας υπολογίζεται σε 1,8‰ επί του γενικού πληθυσμού ενηλίκων. Αντίστοιχα, το 11‰ των ενηλίκων της χώρας μας πάσχουν από κάποια αυτοάνοση ρευματική πάθηση. Ανυπολόγιστοι είναι οι αριθμοί για τις υπόλοιπα αυτοάνοσες διαταραχές. Ωστόσο, υπολογίζεται σήμερα ότι 1 στους 10 Έλληνες (~10%) εμφανίζει κάποια αυτοάνοση διαταραχή. Το πρόβλημα της έλλειψης διατροφικής ενημέρωσης στους ασθενείς με αυτοάνοσα αναδεικνύει η επιδημιολογική μελέτη της Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας με θέμα «διατροφικές συνήθειες Ελλήνων ασθενών με αυτοάνοσα».

Το πρόγραμμα της ΕΕ για φρούτα και λαχανικά

Εξάλλου, με στόχο την καθιέρωση της σωστής διατροφής από τις μικρές ηλικίες για την έγκαιρη αποφυγή χρονίων παθήσεων, ξεκινά και φέτος, με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, το πρόγραμμα της ΕΕ για φρούτα, λαχανικά και γάλα στα σχολεία.

Σύμφωνα με έρευνα του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας σε περίπου 150.000 μαθητές, διαπιστώθηκε ότι το 84,9% των μαθητών, τρώνε ένα γαλακτοκομικό προϊόν την ημέρα, ενώ το 81,5% των παιδιών τρώνε 2 ή 3 γαλακτοκομικά προϊόντα, καθημερινά.

Αντίστοιχα, ένα φρούτο τρώει το 84,5% των μαθητών, όμως δεύτερο φρούτο τρώει μόνο το 54,4% των μαθητών.

Όσο για τα λαχανικά, τα ποσοστά μειώνονται κατακόρυφα, με το 63,8% των μαθητών να τρώει μια μερίδα μόνο την ημέρα και μόλις το 27,2% να τρώει δυο ή περισσότερες μερίδες λαχανικών καθημερινά.

Τα ίδια ποσοστά, δείχνουν επίσης ότι 15,1% των μαθητών δεν τρώει κάν ένα φρούτο την ημέρα και το 36,2% των παιδιών δεν τρώει λαχανικά.

Στην σχετική έκθεση της Ε.Ε. για τη χώρα μας, διαπιστώνεται ότι τα παιδιά δεν περιλαμβάνουν στη διατροφή τους τις πέντε μερίδες λαχανικών και φρούτων που είναι απαραίτητες.

Κάθε σχολική χρονιά διατίθενται στο πρόγραμμα, συνολικά 250 εκατ. ευρώ σε ολόκληρη την Ευρώπη. Για φέτος, έχουν δεσμευθεί 145 εκατ. ευρώ για φρούτα και λαχανικά και 105 εκατ. ευρώ για γάλα και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Από τα ποσά αυτά, στη χώρα μας θα διατεθούν για φρούτα και λαχανικά πάνω από 3,2 εκατ. ευρώ και για γάλα πάνω από 1,55 εκατ. ευρώ, ενώ σύμφωνα με το πρόγραμμα οι χώρες μπορούν να συμπληρώνουν την ενίσχυση της ΕΕ με εθνικά κονδύλια.